Bütün Plakları ve CD’leriyle

ELVIS PRESLEY

1994, Omnibus Press / 1995, Oğlak Yayınları

John Robertson  (Çeviren: Cumhur Öğdül)

Türkçe  yayınlanmış olan ve bazı üyelerimizin de sahip olabileceğini düşündüğümüz bu kitaba nadiren de olsa hala piyasada rastlanıyor. Kitabın orijinalini de geçen sene aldık ama henüz okuma fırsatını bulamadık. Karşılaştırma yapma açısından ilerde yazacağız..

Kitap CD boyutlarında basılmış ve 128 sayfa. İçinde çoğu bilinen 30 civarı siyah/beyaz resim var. Resimlerin yerleştirilmesinde  konularla ilişkilendirilmesi gibi bir kaygı güdülmemiş ya da karıştırılmış. Bu yüzden “Geri Dönüş(’68 Comeback)” bölümünün başında Aloha’dan ,  “Son Yıllar” bölümünde ise  Comeback’den bir fotoğraf görmek mümkün. Baskı kalitesi ise fena değil. 

Kitap yedi bölümden oluşuyor. Bu bölümlerde Elvis’in hayatı ve yaptığı kayıtlar genelde kronolojik olarak anlatılmakta ve her bölümde o dönemle ilgili plak veya CD’ler  tanıtılmakta. Dolayısıyla plak ve CD’ler yayınlanma  tarihlerinden ziyade ait oldukları dönemlere göre sıralanmış. Kitabın giriş bölümünde şöyle bir ifade var: “Elvis kayıtlarından hangilerinin alınması, alırken nelerden ve niye çekinilmesi gerektiğini öğrenmek istiyorsanız bu kitap tam size göre.” Ne yazık ki, yapılan bazı hatalar kitabın bu özelliğine gölge düşürmüş.

HATA ÇOK, TERCÜME KÖTÜ

Kitabın arka yüzünde şöyle yazıyor: “Kitabın yazarı “John Robertson” çok ünlü bir İngiliz Rock eleştirmeninin takma adıdır.” İnsan kitaptaki bazı hataları görünce yazarın takma ad kullanmakla isabetli bir iş yaptığını düşünüyor. Aslında şarkılarla ilgili bilgi verirken ve yorum yaparken yazarın genelde son derece detaylı bilgiye sahip olduğu izlenimi uyanıyor. Ama bazı yerlerde öyle hatalar var ki, aynı kişinin nasıl olup böylesine bir hatayı yaptığını anlamak zor. Benim aklıma yazarın konuya tamamen hakim olmadığı,  kitaptaki bazı bilgileri değişik birkaç yerden alıntı yaparak hazırladığı ve sonuçta böyle bir durumun ortaya çıktığı geldi.  Takma ad kullanmasının nedeni belki de budur. Ne yazık ki, kitaptaki hataların önemli bir kısmı da tercümeden kaynaklanıyor.  Elbette böyle bir kitabı Elvis konusunda ileri derecede bilgiye sahip olmadan tercüme etmek kolay bir iş değil. Bazı hataların ise bilgiden değil, tamamen yetersiz veya yanlış çeviriden kaynaklandığı anlaşılıyor. Şarkı isimlerinin yazılışında da çok hata var. Bunun yanında, bazen, İngilizce olarak söylenen bir şey, Türkçeye  çevrildiğinde garip bir ifadeye dönüşebiliyor. İşte bir örnek: “...Adeta mırıldanarak söylediği “Something Blue” ya da “Kiss Me Quick” adlı şarkıda Elvis iğdiş edilmiş bir kedi gibi söylüyordu...” (sayfa 73).

Özellikle yabancı yayınları takip edebilme şansına sahip olmayan Elvis hayranları açısından tek kaynak kitap olması nedeniyle, bu kitaptaki bazı hataları sayfa numarası da vererek belirtmeyi faydalı görüyoruz:

-S.35 Love Me Tender filmiyle ilgili olarak:  ...“Elvis vurularak ölmüş bir karakterdi ve filmin ortalarından sonra sadece hayalet olarak görülüyordu.”... (Bu doğru değil, Love Me Tender’ı değil sanki Ghost filmini anlatıyor.)

-S.36  Jailhouse Rock filmiyle ilgili olarak:   ...”Elvis bu filmde hapiste yatan arkadaşını kurtarmak için para ve ün kazanan bir karakteri canlandırıyordu.”... (Bu da yanlış bir ifade.)

-S.37  Jailhouse Rock filminin tüm şarkılarını anlattıktan sonra: ...”Filmde altı şarkı daha vardı... (Sadece altı şarkı var!)

-S.51   ...”Flaming Star, Paramount dışında -Twentieth Century Fox’a- yaptığı ilk filmdir.” ... (Askerden sonra demek istiyor herhalde, Love Me Tender var daha önce.)

-S63   Charro için: ...”(Elvis) bu şarkıyı filmde güç durumda kaldığı her sahnede söylüyordu.”... (Bu şarkı sadece girişte fon müziği olarak kullanılmıştır.)

-S.72   ...”Gently..... daha önceki Sun dönemi kayıtlarındandı.”...

-S.94 ...”(Almanya’da) O sıralar Priscilla 19 yaşlarındaydı. (14 olacak)....60’larda Elvis’le Memphis’e taşındı ama 1968’e kadar evlenmediler.” (1967)...

-S.95  Burning Love için: ...”Single, 1973’te hit olan “Suspicious Minds” gibi, listelerde 2 Numara’ya yükselmişti.”... (Suspicious Minds 1969’da 1 Numara)

-S.97   “Elvis Country” şarkı ismi olmuş. Bu, kitapta pek çok kez yapılan bir hata türü. Albüm isimleri ve şarkı isimleri hep birbirinin yerine kullanılmış.

-S.102 Fool albümü için: ...”Albüm Hawaii Şarkıları ve Blues Jam’den oluşuyordu.”... (Hawaii ??)

-S.118  On Tour için: ...”Aylar sonra RCA “Standing Room Only” adında, filmle uyuşan bir LP çıkardı.” ... (RCA bu albümü hiç çıkarmadı.)

-S.120  Live On Stage In Memphis için: ...”Elvis hayranları, RCA’nın bu beşinci “Live Elvis” setini niçin yıllarca basmadığını merak etti, ama nedenini öğrenemedi. Bu albümün yıllarca basılmama nedeni, Elvis’in stüdyoya girmek istememesiydi.”... (Albüm konserin üzerinden 3 ay geçmeden  çıktı. Elvis’in stüdyoya girmek istememesi, albümün basılmamasının değil, tam tersine basılmasının nedeni.)

Yukardaki hatalara başkalarını eklemek mümkün. Sayfa 40’da “Stereo ’57 (Essential Elvis Volume 2)” anlatılırken yapılan yorum ilginç: ...”En dikkat çekici şarkılardan biri ise “Is It So Strange”di. Çünkü Elvis, şarkının final kısmında sesini beklenmedik biçimde yüksek perdeden kullanıyordu. Bu Elvis’in uyuşturucu kullanmasından kaynaklanan isterik bir durum olarak yorumlanmıştı. Ama “Are You Lonesome Tonight”ı bir çalışma sırasında gülünç bir şekilde söylerken rol yaptığının anlaşılması, bunun uyuşturucudan kaynaklanan isterik bir durum olmadığını kanıtlıyordu.”....  (İlginç bir mantık!)  İşte enteresan bir şey daha: ... “Baby I Don’t Care” yapmacık ve kötü bir şarkıydı.”... (sayfa 36).  40 sayfa sonra: ...”Ama “Jailhouse Rock” ve “Baby I Don’t Care” gibi şarkılar ise film müziklerinin tümünün kötü olmadığını kanıtlıyordu.” ...(sayfa 76). Bu durum benim yukarıda bahsettiğim “yazarın başka başka yerlerden alıntı yapmış olabileceği”ne dair tezimi kuvvetlendiriyor.

YİNE DE FAYDALI

Yukarıdaki tüm olumsuzluklara rağmen, kitabın iyi yanlarını da görmek lazım. Kitabın giriş bölümünde söylenen  “bu kitap CD alıcıları için bir rehber olarak tasarlanmış ama giderek daha fazlası olmuş ve en sonunda Elvis hakkında kullanışlı bir malzemeye  dönüşmüştür” ifadesi, hataları saymazsak bir yerde doğru olarak değerlendirilebilir. Yayınlandığı tarih 1994’e kadar olan RCA CD’lerini (derlemeler dahil) tanıtmanın yanı sıra Elvis’in kariyeri ve müziği ile ilgili çeşitli noktalara da   bazen son derece gerçekçi şekilde temas ediyor. Herşeye rağmen verilen emeğe saygı göstermek ve Oğlak Yayınları’na teşekkür etmek gerekir.

Yazan: Korkmaz Uluçay

TRT Radyo I, eski NTV-Radyo senaryoları, Radio Time, Metro FM, Rock FM, Joy FM, Radyo 9 Eylül... ELVIS'in olduğu tüm radyo programları...

Wallpaper